Toluene (C7H8) là dung môi công nghiệp đa dụng, được sản xuất từ dầu mỏ với khả năng hòa tan mạnh mẽ các hợp chất hữu cơ.
Toluene, còn được gọi là methylbenzene, là một hydrocarbon thơm không màu với công thức hóa học C₇H₈. Dung môi này nổi bật với mùi thơm đặc trưng và khả năng bay hơi nhanh, dễ hòa tan trong các hợp chất hữu cơ.
Trong nhiều thập kỷ qua, Toluene đã trở thành một trong những dung môi chính yếu nhờ tính ổn định và khả năng ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực công nghiệp.
 |
| Toluene Hàn Quốc đóng phuy Việt Nam. |
Toluen là gì?
- Toluen được phát hiện bởi Ps.Pelletie và P.Walter vào năm 1037 khi 2 ông điều chế khí than từ nhựa thông.
- Tên Toluen được bắt nguồn từ Toluol viết tắt “TOL” – nhựa cây Balsam ở vùng Nam Mỹ. Toluen là hợp chất thuộc dãy đồng đẳng Benzen có công thức phân tử là C7H8, còn gọi là Metyl Benzen hay Phenyl Metan.
Đặc điểm kỹ thuật của Toluene
- Công thức hóa học: C₇H₈
- Trọng lượng phân tử: 92.14 g/mol
- Điểm sôi: 110.6°C
- Độ hòa tan trong nước: Rất thấp
- Tính bay hơi: Nhanh
- Độ tinh khiết: ≥ 99.5%
Tính chất vật lý
- Dung môi Toluen là một chất lỏng trong suốt, độ nhớt thấp.
- Toluen rất ít tan trong nước, nó có thể tan lẫn hoàn toàn với hầu hết các dung môi hữu cơ như rượu, Ete, Xeton...
- Toluen là dung môi dễ cháy.
Tính chất hóa học
- Phân tử Toluen gồm 2 phần: Vòng benzene và gốc Ankyl. Vì vậy tính chất của nó bao gồm tính thơm của vòng benzene và tính no của gốc. Tuy nhiên tính chất của vòng Benzen và gốc Ankyl bị biến đổi do ảnh hưởng tương hổ giữa hai phần đó.
Các phản ứng hóa học cơ bản của Toluen
- Phản ứng thế
- Phản ứng cộng
- Phản ứng Oxi hóa
Ứng dụng của Toluene
- Sơn bề mặt:Toluene được dùng chủ yếu trong các ứng dụng cần khả năng hòa tan và độ bay hơi cao nhất. Một ứng dụng như thế là sản xuất nhựa tổng hợp.
- Toluene được dùng rộng rãi trong cả sơn xe hơi và sơn đồ đạc trong nhà, sớt quét, và sơn tàu biển.
- Tẩy rửa: Toluene cũng được dùng trong chất pha loãng và là một thành phần trong các sản phẩm tẩy rửa.
- Keo dán:Bởi vì Toluene có khả năng hòa tan mạnh nên nó được dùng trong sản xuất keo dán và các sản phẩm cùng loại, dùng trong keo dán cao su, ximăng cao su.
- Phụ gia cho nhiên liệu:Toluene được dùng làm chất cải thiện chỉ số octane của xăng dầu, và làm chất mang phụ gia cho nhiên liệu. Thông thường, khi thêm chỉ một lượng tương đối nhỏ Toluene và xăng dầu sẽ làm tăng đáng kể chỉ số octane của nhiên liệu.
- Các ứng dụng khác:Sản xuất thuốc nhuộm. Y khoa. Nước hoa Mực in...
 |
| Dung môi Toluene phuy 179kg. |
Tinh chế
- Toluen tinh khiết chứa ít hơn 0,01% benzene trong khi đó sản phẩm dung môi Toluen trong công nghiệp có thể chứa khoảng đến 25%
- Toluen có thể tinh chế bằng cách sử dụng các hợp chất như CaCl2, CaSO4, P2O5 hay Na để tách nước
- Ngoài ra kỹ thuật chưng cất chân không hoặc sử dụng Benzophenon cũng được sử dụng phổ biến.
Điều chế
- Chủ yếu chiết xuất từ nhựa than đá hoặc dầu mỏ bằng phương pháp Reforming xúc tác (chiếm khoảng 87%) hay Cracking hơi nước. Ngoài ra còn được điều chế từ Ankan, hoặc Xicloankan.
Nồng độ cho phép
- Theo tiêu chuẩn quốc gia về khí thải công nghiệp QCVN 20:2009 với một số chất hữu cơ thì nồng độ cho phép tối đa của dung môi Toluen trong không khí là 750 g/Nm.
Lợi ích khi sử dụng Toluene
- Khả năng hòa tan tuyệt vời: Toluene giúp hòa tan hiệu quả các hợp chất hữu cơ khó tan, đặc biệt là trong sản xuất sơn và nhựa.
- Tính linh hoạt cao: Nhờ khả năng hòa tan rộng, Toluene phù hợp với nhiều ngành công nghiệp.
- Chi phí hợp lý: Toluene là một trong những dung môi có giá thành phải chăng, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho các doanh nghiệp.
